VATRA FEDERATION
Idriz Lamaj
Nelo, (Zenel) Drizari, lindi në Drizar të Mallakastrës, më 1902. Në moshën 10 vjeç mori rrugën e largët të mërgimit, erdhi këtu, në Shetet e Bashkuara të Amerikës. Ndoqi shkolla të ndryshme dhe më në fund mbaroi studimet në universitetin Columbia, ku u diplomua në fushën e Gazetarisë. Më vonë, po në atë universitet, punoi si profesor. Më 1916 Nelo emërohet sekretar i shoqatës “Përparimi”, e cila botonte, këtu në New York, një revistë, me të njejtin emër, të drejtuar nga Vangjel Nase. Më 1918 bëhet antar i shoqatës “Lidhja e Studentëve Shqiptarë”, në Amerikë, themeluar në shkurt të atij viti. Në organin e shoqatës, revistën “Studenti”, bien në sy diskutimet e tij për forcimin e shoqatës së studentëve. Më 1919 emërohet kryetar i shoqatës.
Nelo Drizarin e shohim si antar të “Vatrës”, nga vitit 1921 deri 1940 dhe editor të “Diellit” në vitet 1937-1939. Në këtë organ qysh nga antarësimi e deri në fund të jetës së vet, Drizari botoi herë pas here shkrime të ndryshme.
Më 1943 qeveria amerikane e ngarkoi Drizarin me organizimin e seksionit shqip të “Zërit të Amerikës”. Pas Luftës, ai organizoi dhe drejtoi seksionin e Gjuhës Shqipe, pranë Institutit të Gjuhëve të Huaja, në Ministrinë Amerikane të Mbrojtjes. Si gazetar profesionist dhe studiues i njohur, Drizari botoi një sërë shkrimesh në revista të ndryshme amerikane, si “Current History Magazin”, “The New York Times Magazine”, “Brooklyn Eagle Magazine”, “Worcester Gazette Magazine”, etj. Përveç shkrimeve, analizave politike, studimeve historike, skicave, tregimeve dhe përkthimeve nëpër gazeta e revista të ndryshme, Drizari la të botuara edhe këto vepra: “Fjalori Anglisht-Shqip”, “Spoken and Written Abanian”, (Shqipja e folur dhe e shkruar), “Scanderbeg”, “Song of Irena”, (Kënga e Irenës), novelë, “Pledge of Honor”, ( Besa ), dramë e Sami Frashërit, përkthim në anglisht) etj. Më 1969, botoi librin autobiografik, “Four Seas to Dreay”. I prekur thellë nga përshkrimi i fëmijërisë së Drizarit në këtë libër, editori i “Diellit”, Dalip Greca, shkruan:
“Kur ishte vetëm 10 vjeç, merr rrugën drejt emigrimit në vendin e largët, prapa diellit, siç shpreheshin vetë emigrantët e parë të ardhur nga Shqipëria. Shpjegimi i shprehjes “Prapa Diellit”, nuk vinte aq shumë nga largësia se sa nga pozicioni i udhëtimit, kur vapori që i mbartëte, çante përpara dhe Dielli mbetej pas. Si çdo emigrant tjetër, Nelo, që ishte kërthi, ende i parritur, fillimin e pat tepër të vështirë. Si mund të nxirrte jetesën me punë krahu një fëmiëj shëndetlig? Provoi punë të vështira, që qenë tepër të rënda për djaloshin e parritur, për të cilin edhe shëndeti qe problematik. Emigranti i ri kaloi çaste të rënda me shëndetin. Madje kaloi deri në paralizë të gjymtyrëve, çka e paraqet edhe në një libër të tij autobiografik. Kjo qe përiudha më e vështirë e tij, ku përballoi depresionin e shkaktuar nga sëmundja, por në këto rrethana i gjëndet pranë i vëllai që e ndihmoi pa u kursyer…” (“Dielli” tetor, 2011, fq. 10).
Nelo Drizari ishte adhurues i Faik Konicës. Ndërsa në polemikat gazetareske të kohës nuk u përzie shumë, në korrespondencën private ndryshonte puna. Në disa letra të tij, dërguar miqve dhe shokëve të vet, shihen kthjellët dhe prerë qëndrimet e tij.
Shenim i redaksisë: Ky shkrim i shkurtër biografik për Nelo Drizarin ribotohet nga libri i z. I. Lamaj: PËR VATRËN DHE VATRANËT, New York 2014, fq., 192-194.
